TEATR
Historia
Początków historii teatru należy szukać w starożytnej Grecji, gdzie w 534 roku p.n.e. odbyły się pierwsze Wielkie Dionizje. Teatr rozwijał się również w starożytnym Rzymie, a następnie został zaadaptowany przez chrześcijańskie średniowiecze. Od oświecenia nastąpił powrót do antycznych koncepcji teatru, które jednak uległy znacznym modyfikacjom. Rozwijał się teatr neoklasycystyczny. Osobnym zjawiskiem na tle epoki była twórczość Szekspira. Przełomowa dla teatru była Wielka Reforma z XIX wieku. Narodził się teatr realistyczny i naturalistyczny. Dwudziestolecie międzywojenne to czas nowych koncepcji teatralnych Artauda i Witkacego. Po II wojnie światowej rozwinął się awangardowy nurt teatru, którego jednym z głównych celów było zburzenie granicy między widzem a aktorem.
Równolegle różnorodne formy teatralne rozwijały się w Azji, Afryce, obu Amerykach.
Teatr – rodzaj sztuki widowiskowej, w której aktor lub grupa aktorów na żywo daje przedstawienie dla zgromadzonej publiczności. Terminem teatr określa się też sam spektakl teatralny lub też budynek, w którym jest grany.
Elementy struktury spektaklu
Podstawowym tworzywem teatru jest aktor, który buduje dla widza umowną rzeczywistość teatralną. Spektakl bez aktora nie jest możliwy. Aktor buduje swoja kreację sceniczną za pomocą ruchu scenicznego (niekiedy jest to szczegółowo opracowana choreografia), gestu i mimiki. Teatr to ukierunkowane działania aktorów na użytek publiczności, która jest drugim niezbędnym elementem każdego spektaklu. Pełnowartościowy spektakl teatralny to taki, w którym następuje swego rodzaju porozumienie pomiędzy sceną a widownią.
Spektakl jest zazwyczaj oparty na tekście dramatu lub scenariuszu, który stanowi punkt wyjścia do realizacji. Niekiedy spektakle powstają na zasadzie kreacji zboirowej.
Teatr odwołuje się niemal do wszystkich zmysłów człowieka. Łączy obraz (scenografia), ruch (choreografia) z dźwiękiem (oprawa muzyczna), może również odwołać się do zmysłu węchu lub dotyku.
Spektakl obejmuje swoim zasięgiem określony czas i przestrzeń. Czas scenowy jest wymierny, konkretny, różny w różnych warunkach historycznych i kulturowych (obecnie spektakl trwa przeciętnie 2-3 godz.); przestrzeń sceniczna zazwyczaj jest odgrodzona od widowni tzw. „czwartą ścianą”, niekiedy jednak działania teatralne wkraczają w przestrzeń widowni lub całkowicie zacierają podział na widownię i scenę.
Koordynatorem wszystkich działań scenicznych i innych elementów spektaklu jest reżyser.
